Wisseltrucs

1) Een tientje ligt goed zichtbaar op de toonbank als een bloemenverkoopster wisselgeld uittelt. ‘Drie’, zegt ze bedachtzaam, terwijl ze 50 cent in een handpalm drukt. Dan pakt ze een ander muntstuk: ‘Vier’. Vervolgens reikt ze verrassend vlot een briefje aan. Klantvriendelijk lachend: ‘Vijf!’. Inderdaad betreft het duidelijk een briefje van vijf euro, maar de nieuwe eigenaar van een pot hyacinten is niet onder de indruk. Met een achteloos ‘sorry’ komt die laatste euromunt wisselgeld geroutineerd alsnog uit de kassalade. Boeien.

2) Het stroomdraadje van een gezamenlijke portieklamp gaat onmiskenbaar bij iemands huisdeur naar binnen. Toch wordt de jaarlijkse VvE-vergoeding voor levering privéstroom zwart op wit al jaren bij buren bijgeschreven. Zij zien daar al evenmin iets van. Maar ja, die portieklamp brandt toch niet meer.

3) Een VvE-commissie houdt een spoedberaad. Een kwart van de commissieleden wordt nergens bij betrokken. Een kwart doet alleen voor spek en bonen mee. De helft laat zich gemakkelijk voor iemands karretje spannen. Uit hoeveel door de ALV rechtmatig gekozen leden bestaat de commissie?

4) Een klant die op bevelende toon haar voedingswensen kenbaar maakt is duidelijk met het Verkeerde been uit haar biologische bed gestapt. Een rolstoeler trekt zich daar, net als de enthousiast doorzingende uitbaatster niets van aan en lacht aanstekelijk als altijd om het lied van Purcell vol bubbling en splashing waarop hij traditioneel wordt getrakteerd. Als kers op de zuurpruimtaart wordt hem nors nog tevergeefs gevraagd of hij soms boos is. Tja, lachen kan ‘ie dan wel als de beste, terug praten never nooit niet.

MMXXII

Zou het stop the steal-Trump nou al zijn gaan dagen dat hij al die tijd maar een onbeduidende pion in het politieke schaakspel van Poetin was?, vroeg ik me vanochtend na het lezen van de zoveelste strategische beschuldiging van Ruslands worst nightmare, hoofdschuddend af. Of Trumps partijgenoten in de Senaat, die hem tegen heug en meug zijn blijven steunen? Zijn devote volgers?

Los daarvan: hoe the hell pareert het Westen Poetins onverstaanbare uitlatingen in vredesnaam effectief? Ik vermoed althans dat met name het hoge abracadabra-gehalte ervan het Russische jij-bakken zo onweerstaanbaar lachwekkend maakt voor de partij die tegen wil en dank met zwart speelt. Dat is te zeggen: tot de realiteit van schaak staan indaalt. Het besef dat wie begon per definitie in het voordeel is. Het voor een herdersmatje veel te laat is.

Om mijn hoofd leeg te krijgen krabde ik fanatiek afgebladderde verf af. Schuurde alles weer zacht en glad. Om er even later gemeen in te krassen. Het met verzorgende olie te behandelen. Het ding een naam te geven.

Vanaf MMXXII (behandeld en onbehandeld hout, 99 x 43 x 43 cm, 2022) kan ik bewegingen op de Schie nu veel beter overzien.

geüpdatete retro ansichtkaart (2006) Stoelenparade Centrale Bibliotheek Rotterdam

‘Uit angst voor represailles’

Over inspirerende rolmodellen gesproken – en dan heb ik het even niet over de voor de hand liggende leeghoofden die hun ziel en zaligheid verkopen om maar zoveel mogelijk likes te scoren, lees: reclame-inkomsten te genereren, voornamelijk ten koste van het gezonde zelfbeeld van hun verzameling jeugdige volgers – : wie een beetje het nieuws volgt heeft ze momenteel voor het uitkiezen. Van diehards die imuun zijn voor an offer you can’t refuse tot sportieve uitblinkers met een uitgesproken mening.

Op de een of andere fiets is het vaak verleidelijker om iets dat maar moeilijk is voor te stellen domweg niet te geloven, of gemakshalve als onwaar af te wijzen, dan er onvoorwaardelijk voor open te staan. Strategische desinformatie daarentegen, is, uit tactische overwegingen, juist zo laagdrempelig mogelijk gemaakt. In de wetenschap dat uit je comfortzone stappen moed vergt, terwijl een smoesje om je geweten mee te sussen gemakkelijker is gevonden dan tandenknarsend overheen geklommen – een beter bruggetje kon ik even niet vinden.

Rupsje Nooitgenoeg?

Over egocentrisch gesproken: als een dreumes zichzelf als middelpunt van het universum ervaart, vertedert dat doorgaans nog. Het is tenslotte maar een fase. Met voldoende vallen en opstaan zal zich snel een zekere mate van invoelingsvermogen ontwikkelen en daarmee het geweten.

Wie de ontwikkeling van de mensheid kan terugzien in de ontwikkeling van een individu – van bekieuwde embryo tot amechtige grijsaard – kan dat ook omdraaien en om het even welke microkosmos in de macrokosmos van het immer uitdijende heelal herkennen.

En met een beetje voorstellingsvermogen zou je, uitgaande van een celmodel, kunnen inzien dat, hoewel iedere individuele moleculenneus weliswaar gericht is op – en niet te vergeten: bestaat bij de gratie van – één en dezelfde kern, er ook steeds neuzen op het membraan lijnrecht tegenover elkaar staan om de boel in evenwicht te houden.

Macht smaakt naar meer, leert ons de realiteit. Net zo lang tot een zwart gat alles en iedereen opslokt?

Sluwe strategie

Psychlogisch projecteren is ook mij niet helemaal vreemd. Dan lees ik over de grillen en kuren van wereldleiders en herken meteen mij maar al te bekende patronen: ik groeide op in de wereld van een pathologisch leugenaar, keerde dat de rug toe en kreeg daarna steeds weer nieuwe gewetengestoorden op mijn pad.

Dat is alleen maar logisch. In tegenstelling tot wat meestal wordt aangenomen moet je ‘foute types’ namelijk helemaal niet zo ver als mogelijk van je weg houden, maar juist net zo vaak een verbinding met ze aangaan tot je wél een werkzame manier uitvindt om immuun voor hun egocentrische levensstrategie te worden.

Soms ben je door omstandigheden aan iemand overgeleverd: als minderjarige aan je ouders of wettelijke voogd(en); als volwassene aan je werkgever, of, als je financieel niet (meer) onafhankelijk bent aan je levenspartner. Alles draait hierbij om vertrouwen: ouders beschermen hun kinderen; bazen zorgen voor een veilige werkplek en samen staan partners sterk. De praktijk is alleen weerbarstiger.

Iedereen heeft zo zijn rugzakje, check. De meesten hebben min of meer wel leren dealen met de hun aangedane krenkingen, check. Sommigen daarentegen juist jammerlijk niet. Rancune, afgunst, of domweg zelfhaat – bijvoorbeeld – houdt deze losers dan levenslang in een ijzeren greep. Maar je vrijheid kwijt zijn gun je toch niemand? Check!

Door de ingewikkelde ontwikkelingen rond Oekraïne moest ik terugdenken aan de tijd dat ik nooit helemaal precies zeker wist of ik het nou echt wel helemaal bij het rechte eind had. Kon ik inderdaad vertrouwen op mijn geweten, of leidde ik mezelf ongemerkt om de tuin, terwijl ik meende ‘objectieve’ informatie af te wegen? Was wat ik observeerde niet gewoon wat ik zelf verkoos te willen zien? Werd ik niet ongemerkt beïnvloed door valse beloften waarvoor ik in een onbewaakt moment van zwakte zwichtte? Werkelijk om wanhopig van te worden.

Uiteindelijk kwam het allemaal goed. Van manipulatie en misleiding schiet ik meestal onweerstaanbaar in de lach en leugenaars vind ik dodelijk vermoeiend en vaak ontzettend lastig, maar blijken uiteindelijk vooral meelijwekkend ver de weg kwijt te zijn.