bewonersinitiatief

Bewonersinitiatief Ketels aan de Kade heeft ook dit jaar voldoende subsidie weten binnen te harken, las ik in de nieuwsbrief vol wijknieuws waarop ik me onlangs abonneerde. Dit driedaags festival in het hart van Historisch Delfshaven vindt plaats in het weekend van 5, 6 en 7 augustus.

Op vrijdagavond staan de wijk en zijn/haar/hun bewoners centraal. Dat wordt lachen, zingen, hossen!

Minder kostbare initiatieven met een maximaal benodigd budget van 2500 euro kunnen eveneens bij de gemeente worden ingediend.

Omgevallen boom- Sebastiaan

Geïnspireerd door de optelsom van onder meer racende flitsbezorgers op de stoep en daar en elders eigenzinnig geparkeerde automobielen en deelscooters, ontwikkelde ik zelf ook meteen maar een levensvatbaar idee. Denk aan: pakkende slogan, op herbruikbare stickers.

Anonieme deelscooters zijn meestal van ver te herkennen. Zo stond er hier vandaag de hele morgen en het grootste deel van de middag eentje pontificaal midden op de stoep. Daarbij aan of naast een hele rits fietsnietjes eerder al in grote getale geparkeerde stadsfietsen hinderlijk blokkerend als kers op de ik-heb-toch-zeker-netjes-betaald aso-logicataart. Het is dat onze bestelde fietshelmen niet al eerder op de dag arriveerden, anders was de verleiding het hebbeding maar gewoon te laten wegslepen groter geweest dan die om het al wachtend op de vertraagde pakketbezorger in me opgekomen actieplan meteen maar eventjes uit te voeren ook.

U staat

hier goed

in de weg

schreef ik op zo’n geel zelfklevend memoblaadje. En met twee strookjes plakband maakte ik het eerste prototype van wat ik al helemaal voor me zag simpel doch doeltreffend af.

Niets effectiever dan mensen verleiden om gewoon even zelf rustig na te denken. Anderen lopen vertellen wat ze moeten doen laat ik over aan de onzekere types die het ongetwijfeld al hun leven lang zijn.

Blue zone

Soms word ik aangezien voor Mega Mindy.

Anderen menen Heilige Madonna-eigenschappen van me te mogen verwachten – Moeder Teresa is er niets bij. Enkel en alleen omdat het in de praktijk onmogelijk bleek mijn zoons levensgeluk los te koppelen van het mijne, en vise versa.

En toen we laatst hier de dijk wilden oversteken was ik voor sommige laatkomers kennelijk even die Vliegende Non uit mijn kinderjaren geweest. Ongehinderd door kennis of inzicht werd althans aangenomen dat we daarvoor met onze bovennatuurlijke superpowers rijen schots en scheef geparkeerde fietsen, inclusief twee sta-in-de-weg fietstrommels, plus een hoge stoeprand hadden getrotseerd. Maar dat was natuurlijk complete bullshit.

Dat mijn zorgenkind in zijn levensreddende superstevige spastenstoel uit het niets meters ver werd meegesleurd door een moordmachine, kon ik zelf ook maar moeilijk bevatten. Klopt. En het moment dat hij met grof geweld vol nietsontziend machtsvertoon uit mijn handen werd gerukt, waarna ik hem, onverdraaglijk lang, als in een vertraagde film waarin iedere stap wel een eeuwigheid lijkt te duren; of zo’n droom waarin je nauwelijks vooruit kunt komen moest gaan zoeken, zal me bijblijven tot mijn laatste ademtocht. Het is een onlosmakelijk deel van onze geschiedenis. Daaraan hoeft helemaal niets te worden gerelativeerd.

Niet door het geschepte rolmodel in kwestie, niet door zijn allessie, en niet door een figurant met recht op een eigen mening: dat het ‘allemaal wel meevalt – ja hoor, wat jij zegt. Happy?

Petemoei

Er lag zo’n saaie bruine notarisenvelop op de mat. In de linkerbovenhoek was met ballpoint voorzichtig ‘a.u.b. niet vouwen foto’s’ gepend alsof het een kroontjespen betrof: dun, vloeiend, en enigszins statig.

De meeste foto’s van mijn Meter kende ik nog van het fotoalbum dat thuis vaak tevoorschijn kwam als er visite was. De ene bezoeker kreeg dan wat meer achtergrondinformatie dan de andere, en niet alles was even geschikt voor kinderoren – ‘De heer des huizes had zijn handen niet thuis kunnen houden ahum, en na negen maanden werd zij daar geboren’ –, maar het meeste heb ik later alsnog kunnen duiden.

Gek dat details je zo lang bij kunnen blijven.

vrouwenopvang, Leiden 1960

Sluwe strategie

Psychlogisch projecteren is ook mij niet helemaal vreemd. Dan lees ik over de grillen en kuren van wereldleiders en herken meteen mij maar al te bekende patronen: ik groeide op in de wereld van een pathologisch leugenaar, keerde dat de rug toe en kreeg daarna steeds weer nieuwe gewetengestoorden op mijn pad.

Dat is alleen maar logisch. In tegenstelling tot wat meestal wordt aangenomen moet je ‘foute types’ namelijk helemaal niet zo ver als mogelijk van je weg houden, maar juist net zo vaak een verbinding met ze aangaan tot je wél een werkzame manier uitvindt om immuun voor hun egocentrische levensstrategie te worden.

Soms ben je door omstandigheden aan iemand overgeleverd: als minderjarige aan je ouders of wettelijke voogd(en); als volwassene aan je werkgever, of, als je financieel niet (meer) onafhankelijk bent aan je levenspartner. Alles draait hierbij om vertrouwen: ouders beschermen hun kinderen; bazen zorgen voor een veilige werkplek en samen staan partners sterk. De praktijk is alleen weerbarstiger.

Iedereen heeft zo zijn rugzakje, check. De meesten hebben min of meer wel leren dealen met de hun aangedane krenkingen, check. Sommigen daarentegen juist jammerlijk niet. Rancune, afgunst, of domweg zelfhaat – bijvoorbeeld – houdt deze losers dan levenslang in een ijzeren greep. Maar je vrijheid kwijt zijn gun je toch niemand? Check!

Door de ingewikkelde ontwikkelingen rond Oekraïne moest ik terugdenken aan de tijd dat ik nooit helemaal precies zeker wist of ik het nou echt wel helemaal bij het rechte eind had. Kon ik inderdaad vertrouwen op mijn geweten, of leidde ik mezelf ongemerkt om de tuin, terwijl ik meende ‘objectieve’ informatie af te wegen? Was wat ik observeerde niet gewoon wat ik zelf verkoos te willen zien? Werd ik niet ongemerkt beïnvloed door valse beloften waarvoor ik in een onbewaakt moment van zwakte zwichtte? Werkelijk om wanhopig van te worden.

Uiteindelijk kwam het allemaal goed. Van manipulatie en misleiding schiet ik meestal onweerstaanbaar in de lach en leugenaars vind ik dodelijk vermoeiend en vaak ontzettend lastig, maar blijken uiteindelijk vooral meelijwekkend ver de weg kwijt te zijn.

Erfenis

Hij had zijn kinderen steeds trouw beschermd tegen kwade krachten. Van giftige roddels tot gevaarlijke gekken. Ik heb dat moeten missen. Net als zijn vrijgevigheid. Terwijl ’s mans beste bedoelingen tot aan zijn laatste ademtocht overeind bleven.

Dat zijn vertrouwen met droge ogen werd verkwanseld raakt me diep. Zo’n lieve man, met zo’n groot hart. Zo goed van vertrouwen dat hij de signalen weliswaar best zag, maar ze, op dat ene specifieke lachje van hem na, liever geluidloos van tafel schoof. Wie dat aanziet voor zwakte of naïviteit, houdt zichzelf voor de gek. Wie denkt te weten hoe het hoort en zich achter anderen verschuilt, verloochent zichzelf.

Het zal best scheve gezichten gegeven hebben, dat die buitenstaander ander contact met hem kreeg dan de nakomelingen die wel onder zijn hoede opgroeiden.

Bij mij kon hij zich uitspreken over zaken die voor zijn gezinsleden te pijnlijk zijn. Die afbreuk zouden kunnen doen aan hun vaderbeeld. Dat van mij moest, voor zover mogelijk, nog beginnen met groeien. Op latere leeftijd resulteert dat dan in iets van een compleet andere orde.

Vertrouwelingen waren we. Met gedeelde doelen. Het weggemaakte verleden vinden, dat wilden we. Herkenning voelen. Alsnog gedeelde herinneringen maken. Kort voor zijn dood spraken we nog af dat hij me tekens zou komen geven. Lacherig. Bloedserieus.

De enige erfenis die ik wilde, kan grappig genoeg niemand me ooit afnemen. Goed zijn van vertrouwen is een krachtige edelsteen. Rijkdom, geen teken van zwakte.

Daarom!

Onderweg naar huis luisterde ik met een half oor naar de radio, die standaard op een praatzender staat afgestemd zodat ik gegarandeerd gevrijwaard blijf van geestdodende beats en nietszeggend liedjes. Het ging over de situatie aan de Poolse grens. De door Wit-Rusland gecreëerde humanitaire ramp aldaar. De stemmen klonken afwisselend geforceerd zalvend – een strategisch aangeleerde vaardigheid? – en heftig verontwaardigd: ‘Waarom moeten wij daar wat aan doen?’. Van dat laatste schoot ik ondanks alles in de lach. Maar toen niemand de stampvoetende dreumes bleek te corrigeren was de lol er meteen weer vanaf. Wat was dit voor laffe club?

Er kwam een moment dat de voorstander van ingrijpen – we mogen deze mensen niet aan hun lot overgelaten – bijna hoorbaar van zijn stuk was gebracht en even naar weerwoorden moest zoeken: toen dat wat hij kennelijk eerst nog vriendschappelijk verkoos te negeren zich onbekommerd bleek te kunnen herhalen. Het tot op het bot verwende ‘Waarom mogen zij dat dan wel?’ was allang niet meer alleen maar behoorlijk gênant. Het was een blamage voor de hele groep. Voor mannen in het algemeen en het geselecteerde radiogezelschap in het bijzonder. De man die uit humaniteit zijn in de val gelokte medemens wil helpen – in plaats van op te offeren aan principes: weigeren te zwichten voor manipulatieve dictators – maakte zich er desondanks vanaf met een flauwe kuldraai. Hij nam het heus niet op voor Loekasjenko of zo – ja, nee, duh.

‘Waarom moeten wij wél dicht en zij niet?’ De horeca heeft het nu onmiskenbaar zwaar te verduren in de eindeloos lijkende bestrijding van de coronapandemie. De zorg evenzo, zo niet nog vele malen zwaarder. Toch hoor je daar vandaan eigenlijk alleen alarmerende signalen in het algemeen belang: dat als er coronazieken blijven komen, de hele hulpverlening straks als een kaartenhuis instort. Dat in al onze ziekenhuizen een collectieve burn-out dreigt.

Mijn halve oor moet even hebben afgehaakt, want het volgende moment zit ik middenin een zelfhulpboekbespreking. Een vrouw die haar ‘vinnige stemmetje’ – waarmee ze uiteindelijk alleen maar verder van haar doel af raakt – gekscherend Griezelina noemde had mijn aandacht weer gewekt – uiteraard zonder die voor mijn medeweggebruikers te deleten, daar ben ik vrouw voor. Ze had de laagdrempelige methode uit het betreffende boek om valse – help! ik kom tekort! – overtuigingen te tackelen toegepast en was zo te horen – haar stem klonk in vrede met zichzelf – een gelukkiger, beter mens geworden. Rijker sowieso: zelfkennis is net als gezondheid onbetaalbaar.